Judge's gavel, scale of justice, and law book on wooden table in courtroom _ Premium AI-ge

Công chức có được thành lập, quản lý, góp vốn vào doanh nghiệp không?

Ngày cập nhật: 29/7/2025

CÔNG TY LUẬT TNHH VIETLINK

Công chức có được thành lập, quản lý, góp vốn vào doanh nghiệp không?

Luật sư TRẦN VĂN LONG
29 thg 7
4 phút đọc

Trong bối cảnh Nhà nước đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, chính sách pháp luật về doanh nghiệp cũng đang được điều chỉnh theo hướng mở rộng cơ hội khởi nghiệp có điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức.

Một trong những thay đổi đáng chú ý là quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020, đã được sửa đổi bởi Luật số 76/2025/QH15, cho phép công chức trong một số trường hợp được thành lập, quản lý hoặc góp vốn vào doanh nghiệp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ quy định mới, giới hạn áp dụng, và những điều cần lưu ý khi triển khai trên thực tế.

1. Cơ sở pháp lý

Các quy định liên quan đến quyền thành lập, quản lý, góp vốn vào doanh nghiệp của công chức được điều chỉnh bởi các văn bản sau:

Luật Doanh nghiệp 2020 – Luật số 59/2020/QH14.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp – Luật số 76/2025/QH15.
Luật Cán bộ, công chức năm 2008, sửa đổi năm 2019.
Luật Viên chức 2010, sửa đổi năm 2019.
Luật Phòng, chống tham nhũng 2018.

2. Nguyên tắc chung: Công chức không được thành lập, quản lý doanh nghiệp

Theo khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020, được ban hành trên cơ sở nguyên tắc phòng, chống xung đột lợi ích trong khu vực công, quy định:

“Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức thì không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.”

Đồng thời, theo khoản 3 Điều 20 Luật Phòng, chống tham nhũng 2018, người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan nhà nước không được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, trừ một số trường hợp đặc biệt được pháp luật quy định.

Mục tiêu của quy định này là gì?

Bảo đảm tính liêm chính công vụ.
Ngăn chặn trục lợi, lợi dụng vị trí công tác để tác động đến hoạt động doanh nghiệp.
Bảo vệ môi trường đầu tư công bằng giữa khu vực nhà nước và tư nhân.

3. Điểm mới nổi bật năm 2025: Công chức được phép thành lập, quản lý doanh nghiệp trong một số lĩnh vực

Tại khoản 6 Điều 1 Luật số 76/2025/QH15, sửa đổi khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:

“Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, trừ trường hợp được thực hiện theo quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.”

Ý nghĩa của sửa đổi này:

Mở rộng quyền tham gia hoạt động doanh nghiệp cho công chức, viên chức trong các lĩnh vực cần khuyến khích:

Khoa học và công nghệ: như thành lập doanh nghiệp để thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu.
Đổi mới sáng tạo: như các dự án công nghệ cao, ứng dụng mô hình kinh doanh mới.
Chuyển đổi số: triển khai hạ tầng dữ liệu, phần mềm quản lý công, tích hợp hệ thống thông tin.

Tạo cơ chế hợp pháp để nhà khoa học, công chức có chuyên môn cao chuyển giao tri thức vào thị trường, không còn bị ràng buộc cứng nhắc như trước.

Các trường hợp cụ thể được áp dụng:

Giảng viên đại học công lập thành lập doanh nghiệp công nghệ giáo dục.
Chuyên gia CNTT đang làm việc trong cơ quan nhà nước triển khai dự án chuyển đổi số cấp tỉnh.
Nhà nghiên cứu khoa học đăng ký thành lập doanh nghiệp KH&CN theo Nghị định 13/2019/NĐ-CP.

4. Công chức được góp vốn vào doanh nghiệp trong phạm vi cho phép

Luật sửa đổi năm 2025 cũng điều chỉnh khoản 3 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:

“Cán bộ, công chức, viên chức được góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty TNHH, công ty hợp danh để thực hiện quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.”

Điều này có nghĩa là:

Góp vốn đầu tư thụ động (không quản lý điều hành) được chấp nhận trong các dự án có định hướng khoa học – công nghệ – đổi mới sáng tạo.
Mở rộng cơ hội tài chính cho doanh nghiệp khởi nghiệp sử dụng vốn trí tuệ của đội ngũ công chức có trình độ chuyên môn cao.

Lưu ý:

Không góp vốn theo hình thức “núp bóng doanh nghiệp tư nhân”.
Việc góp vốn phải minh bạch, khai báo rõ ràng, tuân thủ quy định về phòng, chống tham nhũng.
Một số cơ quan có thể yêu cầu xin phép hoặc báo cáo trước khi thực hiện góp vốn (theo quy chế nội bộ).

5. Một số khuyến nghị khi áp dụng quy định mới

Đối với công chức, viên chức:

Cần xác định rõ ngành nghề và mục đích thành lập hoặc góp vốn.
Nên tham khảo tư vấn pháp lý trước khi thành lập doanh nghiệp, nhất là các trường hợp liên quan đến tài sản công, ngân sách hoặc nhiệm vụ Nhà nước giao.

Đối với doanh nghiệp có cổ đông là công chức:

Cần kiểm tra tư cách pháp lý của thành viên góp vốn, đảm bảo không vi phạm giới hạn theo luật chuyên ngành.
Trong trường hợp công chức giữ vai trò đại diện theo pháp luật, cần có căn cứ từ luật chuyên ngành hoặc quyết định bổ nhiệm rõ ràng.

Đối với cơ quan quản lý: