Hình phạt “Cảnh cáo” trong Luật hình sự và hình thức xử phạt “Cảnh cáo” theo Pháp luật hành chính
- Luật sư Trần Ngọc Chung
- 5 ngày trước
- 4 phút đọc
Cảnh cáo là một hình thức xử lý vi phạm pháp luật phổ biến, tồn tại cả trong lĩnh vực hình sự và hành chính. Mặc dù cùng tên gọi, nhưng "cảnh cáo hình sự" và "cảnh cáo hành chính" có bản chất, điều kiện áp dụng, hậu quả pháp lý và thẩm quyền quyết định khác biệt căn bản. Dưới đây là giải thích cụ thể về những điểm khác biệt trong hình phạt “Cảnh cáo” trong Luật hình sự và hình thức xử phạt “Cảnh cáo” theo Pháp luật hành chính:
I. Cảnh cáo trong Hình sự (Hình phạt cảnh cáo)
* Bản chất: Là một hình phạt chính được quy định trong Bộ luật Hình sự. Đây là sự lên án công khai, nghiêm khắc của Nhà nước (thông qua Tòa án) đối với người đã thực hiện hành vi phạm tội. Nó đánh dấu việc người đó đã bị coi là có tội theo quy định của pháp luật hình sự.
* Cơ sở pháp lý:
- Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):
+ Điều 32: Liệt kê cảnh cáo là một trong các hình phạt chính.
+ Điều 34: Quy định điều kiện áp dụng hình phạt cảnh cáo.
+ Điều 51: Quy định các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự (cơ sở để áp dụng cảnh cáo).
- Điều kiện áp dụng:
+ Người phạm tội phải có hành vi cấu thành tội phạm (đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo BLHS).
+Hành vi phạm tội phải là tội ít nghiêm trọng (mức cao nhất của khung hình phạt là phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm).
+ Người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự (ít nhất 02 tình tiết trở lên theo Điều 51 BLHS).
+ Chưa đến mức được miễn hình phạt (nghĩa là vẫn cần một hình thức răn đe, khiển trách chính thức từ Tòa án).
- Thẩm quyền quyết định: Chỉ có Tòa án mới có quyền tuyên hình phạt cảnh cáo thông qua một bản án hình sự đã có hiệu lực pháp luật.
- Hậu quả pháp lý:
+ Người bị cảnh cáo không có án tích (theo Khoản 2 Điều 69 BLHS 2015). Đây là điểm đặc biệt của hình phạt cảnh cáo so với các hình phạt tù hoặc cải tạo không giam giữ khác.
+ Người đó được xem là đã chịu sự trừng phạt của pháp luật và phải chịu sự lên án về mặt xã hội.
+ Mục đích chính là giáo dục, răn đe, ngăn ngừa tái phạm.
- Đối tượng áp dụng: Chỉ áp dụng đối với cá nhân (người phạm tội).
II. Cảnh cáo trong Hành chính (Hình thức xử phạt cảnh cáo)
* Bản chất: Là một hình thức xử phạt vi phạm hành chính. Đây là sự khiển trách của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật hành chính (không phải là tội phạm).
* Cơ sở pháp lý:
- Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020):
+ Điều 21: Liệt kê cảnh cáo là một trong các hình thức xử phạt chính.
+ Điều 22: Quy định điều kiện áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo.
+ Các Nghị định của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong từng lĩnh vực cụ thể (ví dụ: Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, xây dựng, môi trường...).
- Điều kiện áp dụng:
+ Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính (là hành vi có lỗi, do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính).
+ Hành vi vi phạm hành chính không nghiêm trọng.
+ Có tình tiết giảm nhẹ theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
+ Hoặc áp dụng đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện.
- Thẩm quyền quyết định: Cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính và các Nghị định chuyên ngành (ví dụ: Cảnh sát giao thông, Thanh tra chuyên ngành, Chủ tịch UBND các cấp...). Quyết định xử phạt được thể hiện bằng văn bản.
- Hậu quả pháp lý:
+ Người bị cảnh cáo hành chính không bị coi là có tiền án, tiền sự trong lý lịch tư pháp.
+ Tuy nhiên, thông tin về việc bị xử phạt hành chính có thể được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
+ Mục đích chính là răn đe, giáo dục và phòng ngừa vi phạm.
- Đối tượng áp dụng: Áp dụng đối với cả cá nhân và tổ chức.
Sự phân biệt rõ ràng giữa cảnh cáo hình sự và cảnh cáo hành chính là rất quan trọng để xác định đúng tính chất của hành vi vi phạm, áp dụng đúng quy định pháp luật và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người vi phạm./.
================
CÔNG TY LUẬT TNHH VIETLINK
📌 Trụ sở: P203 tòa nhà Giảng Võ Lake View D10, Phường Giảng Võ, Thành phố Hà Nội
📌 Chi nhánh tại TP.HCM: 602, Lầu 6, tòa nhà số 60 đường Nguyễn Văn Thủ, phường Đakao, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
📞 Tổng đài tư vấn trực tiếp 24/7: 0982 384 485/ 0983.509.365
📩 Email: hanoi@vietlinklaw.com
🌐 Website: https://vietlinklaw.vn
🔗 LinkedIn: Vietlink Law Firm
📸 Instagram: vietlink.lawfirm
📘 Facebook: Công ty Luật Vietlink
