LUẬT VIÊN CHỨC (SỬA ĐỔI) 2025: QUYỀN CỦA VIÊN CHỨC TRONG VIỆC KÝ KẾT HỢP ĐỒNG THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG NGHỀ NGHIỆP VÀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH – NHỮNG ĐIỂM MỚI CẦN LƯU Ý
- Luật sư Phạm Kim Oanh
- 3 ngày trước
- 6 phút đọc
Ngày 10/12/2025, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Viên chức (sửa đổi) với nhiều nội dung quan trọng, tác động trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ và cơ chế quản lý đối với đội ngũ viên chức đang làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên phạm vi cả nước.
Một trong những nội dung đáng chú ý của Luật Viên chức sửa đổi là Điều 13 – Quy định về quyền của viên chức trong việc ký kết hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh. Quy định này thể hiện sự thay đổi đáng kể trong tư duy lập pháp, theo hướng mở rộng quyền nghề nghiệp của viên chức, đồng thời thiết lập các cơ chế kiểm soát nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương hành chính và tuân thủ pháp luật về phòng, chống tham nhũng.
I. KHÁI QUÁT NỘI DUNG SỬA ĐỔI LIÊN QUAN ĐẾN QUYỀN KÝ HỢP ĐỒNG CỦA VIÊN CHỨC
Theo quy định tại Điều 13 Luật Viên chức (sửa đổi), viên chức được quyền ký kết hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác để thực hiện hoạt động nghề nghiệp hoặc hoạt động kinh doanh, với điều kiện:
Pháp luật về ngành, lĩnh vực liên quan không có quy định cấm;
Không phát sinh xung đột lợi ích theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng;
Không trái với nội dung đã thỏa thuận trong hợp đồng làm việc;
Không vi phạm đạo đức nghề nghiệp của viên chức;
Không ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ tại đơn vị sự nghiệp công lập.
Quy định này tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc viên chức tham gia các hoạt động nghề nghiệp ngoài đơn vị, thay vì tình trạng áp dụng không thống nhất hoặc phụ thuộc vào quy định nội bộ như trước đây.
II. ĐIỀU KIỆN VÀ THẨM QUYỀN CHO PHÉP THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG NGOÀI ĐƠN VỊ
1. Trường hợp đã có thỏa thuận trong hợp đồng làm việc
Trường hợp hợp đồng làm việc giữa viên chức và đơn vị sự nghiệp công lập đã có nội dung cho phép viên chức thực hiện hoạt động nghề nghiệp hoặc hoạt động kinh doanh ngoài đơn vị, thì việc ký kết hợp đồng ngoài được thực hiện theo đúng nội dung và phạm vi đã thỏa thuận, bảo đảm tuân thủ các điều kiện nêu tại Điều 13.
2. Trường hợp chưa có thỏa thuận trong hợp đồng làm việc
Trong trường hợp hợp đồng làm việc chưa có thỏa thuận về việc viên chức được thực hiện hoạt động nghề nghiệp hoặc kinh doanh ngoài đơn vị, Luật quy định:
Viên chức phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập;
Đối với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập, việc thực hiện hoạt động này phải được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp.
Quy định này nhằm bảo đảm cơ chế quản lý, giám sát rõ ràng, tránh tình trạng tự ý thực hiện hoạt động ngoài đơn vị dẫn đến rủi ro pháp lý hoặc ảnh hưởng đến hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.
III. TĂNG CƯỜNG CƠ CHẾ PHÒNG NGỪA XUNG ĐỘT LỢI ÍCH
Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Luật Viên chức sửa đổi đã chỉnh lý quy định theo hướng chặt chẽ hơn, cụ thể:
Viên chức chỉ được thực hiện hoạt động nghề nghiệp ngoài đơn vị sau khi đã hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ được giao tại đơn vị sự nghiệp công lập;
Đối với viên chức quản lý, yêu cầu phải được sự đồng ý của cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập;
Xây dựng cơ chế phòng, chống xung đột lợi ích thông qua thỏa thuận trong hợp đồng làm việc, đồng thời bảo đảm không trái với pháp luật về phòng, chống tham nhũng và pháp luật chuyên ngành.
Cách tiếp cận này thể hiện rõ nguyên tắc: mở rộng quyền nhưng đi kèm với trách nhiệm, bảo đảm sự liêm chính trong hoạt động công vụ.
IV. QUY ĐỊNH ĐẶC THÙ ĐỐI VỚI VIÊN CHỨC TRONG LĨNH VỰC KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ VÀ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
Luật Viên chức sửa đổi ghi nhận rõ quyền của viên chức làm việc tại:
Đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực khoa học và công nghệ;
Cơ sở giáo dục đại học công lập.
Theo đó, nhóm đối tượng này được thực hiện các quyền quy định tại Điều 13, đồng thời được hưởng các quyền khác theo:
Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo;
Luật Chuyển giao công nghệ;
Luật Giáo dục đại học;
Luật Doanh nghiệp và các văn bản pháp luật có liên quan.
Quy định này tạo hành lang pháp lý cho việc thương mại hóa kết quả nghiên cứu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gắn kết giữa khu vực công lập với khu vực doanh nghiệp.
V. MỘT SỐ RỦI RO PHÁP LÝ CẦN LƯU Ý TRONG THỰC TIỄN ÁP DỤNG
Mặc dù Luật đã mở rộng quyền của viên chức, tuy nhiên trong quá trình thực hiện, các rủi ro pháp lý sau đây cần được đặc biệt lưu ý:
· Rủi ro về xung đột lợi ích, nhất là trong trường hợp viên chức quản lý hoặc viên chức tham gia hoạt động có liên quan trực tiếp đến chức năng, nhiệm vụ của đơn vị;
· Rủi ro vi phạm kỷ luật viên chức nếu thực hiện hoạt động ngoài đơn vị khi chưa được chấp thuận theo đúng thẩm quyền;
· Rủi ro hợp đồng do hợp đồng dịch vụ, hợp đồng lao động ngoài đơn vị bị vô hiệu hoặc bị xem xét trách nhiệm nếu vi phạm pháp luật chuyên ngành;
· Rủi ro trách nhiệm theo pháp luật phòng, chống tham nhũng, đặc biệt đối với việc nhận thù lao, lợi ích từ các tổ chức có quan hệ công tác với đơn vị sự nghiệp công lập.
VI. KHUYẾN NGHỊ PHÁP LÝ TỪ VIETLINK
Để bảo đảm tuân thủ đúng quy định của Luật Viên chức (sửa đổi), Công ty Luật Vietlink khuyến nghị:
Viên chức cần rà soát kỹ hợp đồng làm việc hiện tại và các quy chế nội bộ của đơn vị;
Thực hiện đầy đủ thủ tục xin phép bằng văn bản khi pháp luật hoặc hợp đồng làm việc yêu cầu;
Soạn thảo hợp đồng dịch vụ, hợp đồng lao động ngoài đơn vị phù hợp với pháp luật chuyên ngành;
Đơn vị sự nghiệp công lập nên xây dựng hoặc rà soát lại quy chế quản lý viên chức, quy chế phòng, chống xung đột lợi ích phù hợp với quy định mới của Luật.
VII. DỊCH VỤ TƯ VẤN CỦA CÔNG TY LUẬT VIETLINK
Vietlink cung cấp các dịch vụ pháp lý liên quan đến Luật Viên chức sửa đổi, bao gồm:
Tư vấn áp dụng Luật Viên chức và văn bản hướng dẫn thi hành;
Rà soát, soạn thảo hợp đồng làm việc, hợp đồng dịch vụ, hợp đồng lao động ngoài đơn vị;
Tư vấn xây dựng quy chế nội bộ cho đơn vị sự nghiệp công lập;
Tư vấn pháp lý cho viên chức trong lĩnh vực khoa học – công nghệ, giáo dục đại học;
Hỗ trợ giải quyết tranh chấp, khiếu nại, kỷ luật viên chức.
================
CÔNG TY LUẬT TNHH VIETLINK
📌 Trụ sở: P203 tòa nhà Giảng Võ Lake View D10, Phường Giảng Võ, Thành phố Hà Nội
📌 Chi nhánh tại TP.HCM: 602, Lầu 6, tòa nhà số 60 đường Nguyễn Văn Thủ, phường Đakao, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
📞 Tổng đài tư vấn trực tiếp 24/7: 0982 384 485/ 0983.509.365
📩 Email: hanoi@vietlinklaw.com
🌐 Website: https://vietlinklaw.vn
🔗 LinkedIn: Vietlink Law Firm
📸 Instagram: vietlink.lawfirm
📘 Facebook: Công ty Luật Vietlink
