TÌM HIỂU BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN “BẢO LĨNH” TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

Theo khoản 1 Điều 121 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, bảo lĩnh là biện pháp ngăn chặn thay thế tạm giam. Nghĩa là, khi xét thấy chưa cần tạm giam, cơ quan tố tụng có thể cho bị can, bị cáo tại ngoại.

Tuy nhiên việc tại ngoại này không phải được tự do hoàn toàn. Người được bảo lĩnh vẫn phải chịu sự giám sát và cam kết chấp hành đúng nghĩa vụ tố tụng.

Tìm hiểu biện pháp ngăn chặn "Bảo lĩnh" trong pháp luật Hình sự Việt Nam

Căn cứ cho bảo lĩnh là tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi và nhân thân người phạm tội. Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án là chủ thể có thẩm quyền quyết định bảo lĩnh. Khoản 2 Điều 121 nêu rõ người nhận bảo lĩnh có thể là cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân. Nếu là cơ quan, tổ chức thì phải là nơi bị can, bị cáo làm việc hoặc học tập.

Tổ chức phải có giấy cam đoan và được người đứng đầu xác nhận.Nếu là cá nhân thì phải có ít nhất hai người thân thích đứng ra bảo lĩnh.Những người này phải đủ 18 tuổi, nhân thân tốt, chấp hành pháp luật nghiêm chỉnh. Văn bản cam đoan bảo lĩnh là điều kiện bắt buộc để bảo lĩnh có hiệu lực.Trong cam đoan, người bảo lĩnh hứa quản lý, giáo dục, và bảo đảm bị can/bị cáo có mặt khi bị triệu tập.

Người được bảo lĩnh phải cam kết không bỏ trốn, không phạm tội mới, không cản trở tố tụng. Thời hạn bảo lĩnh không vượt quá thời hạn điều tra, truy tố hoặc xét xử. Nếu người được bảo lĩnh vi phạm cam kết, cơ quan tố tụng sẽ hủy bảo lĩnh.Khi đó, biện pháp nghiêm khắc hơn như tạm giam theo Điều 119 BLTTHS có thể được áp dụng lại. Trong thực tiễn, bảo lĩnh thường được cân nhắc với các vụ án ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng.

Điển hình là nhóm tội có khung hình phạt không cao và nguy cơ bỏ trốn thấp.

Ví dụ: trộm cắp tài sản giá trị không lớn, lần đầu phạm tội, có nơi cư trú rõ ràng. Cố ý gây thương tích tỉ lệ thấp, mâu thuẫn bột phát, đã khắc phục hậu quả. Một số vụ đánh bạc nhỏ, tổ chức đơn giản, người phạm tội có nhân thân tốt cũng hay được xin bảo lĩnh. Các tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ gây hậu quả ít nghiêm trọng, bị can hợp tác tốt, cũng là nhóm dễ xem xét.

Ngược lại, các tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thường khó cho bảo lĩnh. Nhất là tội có tổ chức, có đồng phạm phức tạp, hoặc nguy cơ tác động chứng cứ. Trong nhóm ma túy, bảo lĩnh nhìn chung hiếm, chỉ có thể đặt ra khi vai trò thứ yếu và lượng rất nhỏ, rủi ro tố tụng thấp.

Tóm lại, bảo lĩnh là công cụ nhân đạo nhưng kiểm soát chặt rủi ro.Muốn được áp dụng, hồ sơ phải chứng minh rõ: không cần tạm giam, bị can không nguy hiểm, và người bảo lĩnh đủ uy tín quản lý.

Biện pháp ngăn chặn “Bảo lĩnh” được quy định tại Điều 121 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, như sau:

“Điều 121. Bảo lĩnh

1. Bảo lĩnh là biện pháp ngăn chặn thay thế tạm giam. Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và nhân thân của bị can, bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho họ được bảo lĩnh.

2. Cơ quan, tổ chức có thể nhận bảo lĩnh cho bị can, bị cáo là người của cơ quan, tổ chức mình. Cơ quan, tổ chức nhận bảo lĩnh phải có giấy cam đoan và có xác nhận của người đứng đầu cơ quan, tổ chức.

Cá nhân là người đủ 18 tuổi trở lên, nhân thân tốt, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, thu nhập ổn định và có điều kiện quản lý người được bảo lĩnh thì có thể nhận bảo lĩnh cho bị can, bị cáo là người thân thích của họ và trong trường hợp này thì ít nhất phải có 02 người. Cá nhân nhận bảo lĩnh phải làm giấy cam đoan có xác nhận của chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập.

Trong giấy cam đoan, cơ quan, tổ chức, cá nhân nhận bảo lĩnh phải cam đoan không để bị can, bị cáo vi phạm các nghĩa vụ quy định tại khoản 3 Điều này. Cơ quan, tổ chức, cá nhân nhận bảo lĩnh được thông báo về những tình tiết của vụ án liên quan đến việc nhận bảo lĩnh.

3. Bị can, bị cáo được bảo lĩnh phải làm giấy cam đoan thực hiện các nghĩa vụ:

a) Có mặt theo giấy triệu tập, trừ trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan;

b) Không bỏ trốn hoặc tiếp tục phạm tội;

c) Không mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; không tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; không đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của những người này.

Trường hợp bị can, bị cáo vi phạm nghĩa vụ cam đoan quy định tại khoản này thì bị tạm giam”./.

================

CÔNG TY LUẬT TNHH VIETLINK

📌 Trụ sở: P203 tòa nhà Giảng Võ Lake View D10, Phường Giảng Võ, Thành phố Hà Nội

📌 Chi nhánh tại TP.HCM: 602, Lầu 6, tòa nhà số 60 đường Nguyễn Văn Thủ, phường Đakao, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

📞 Tổng đài tư vấn trực tiếp 24/7: 0982 384 485/ 0983.509.365

📩 Email: hanoi@vietlinklaw.com 

🌐 Website: https://vietlinklaw.vn 

🔗 LinkedIn: Vietlink Law Firm

📸 Instagram: vietlink.lawfirm

📘 Facebook: Công ty Luật Vietlink