VIỆT NAM CHÍNH THỨC CÔNG NHẬN TÀI SẢN SỐ – BƯỚC NGOẶT PHÁP LÝ TRONG KỶ NGUYÊN SỐ HÓA

Ngày 01/01/2026 tới đây, Luật Tài sản số sẽ chính thức có hiệu lực – đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam công nhận tài sản số là một loại tài sản hợp pháp được pháp luật bảo hộ. Đây là cột mốc quan trọng không chỉ với giới đầu tư công nghệ, mà còn với các doanh nghiệp số, startup và các lĩnh vực như blockchain, AI, game, thương mại điện tử, phần mềm, dữ liệu...

---

1. LẦN ĐẦU TIÊN LUẬT HÓA KHÁI NIỆM TÀI SẢN SỐ

1.1. Hai nhóm tài sản số được pháp luật công nhận

Luật mới phân loại tài sản số thành hai nhóm chính, với đặc điểm nhận diện và phạm vi điều chỉnh riêng biệt:

a) Tài sản ảo (Virtual Assets)

Là loại tài sản tồn tại ở dạng dữ liệu số, dùng để đầu tư hoặc trao đổi, nhưng không phải là tiền pháp định hay chứng khoán. Ví dụ điển hình gồm:

• Vật phẩm trong game có thể mua bán, trao đổi trên thị trường

• Token hoặc điểm thưởng trong hệ sinh thái dịch vụ số

• Tài khoản, điểm tích lũy có giá trị quy đổi

Mặc dù không phải tiền tệ, tài sản ảo vẫn được pháp luật công nhận giá trị sử dụng và trao đổi, tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho các nền tảng cung cấp dịch vụ số như trò chơi trực tuyến, nền tảng tiêu dùng – đổi điểm, ví điện tử...

b) Tài sản mã hóa (Encrypted/Digital Assets)

Đây là dạng tài sản được tạo ra, lưu trữ, chuyển giao bằng công nghệ mã hóa, phổ biến nhất hiện nay là blockchain. Một số ví dụ:

• Tiền mã hóa như Bitcoin, Ethereum

• NFT (non-fungible tokens)

• Token thuộc các hệ sinh thái blockchain

Khác với tài sản ảo đơn thuần, tài sản mã hóa có tính chất minh bạch, phi tập trung và dễ xác thực thông qua hệ thống công nghệ. Luật mới không chỉ công nhận sự tồn tại của tài sản mã hóa mà còn chuẩn bị nền tảng pháp lý để quản lý, khai thác hiệu quả trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang phát triển nhanh chóng.

VIỆT NAM CHÍNH THỨC CÔNG NHẬN TÀI SẢN SỐ

2. TIẾP CẬN CHUẨN MỰC QUỐC TẾ VỀ QUẢN LÝ TÀI SẢN SỐ

Một trong những điểm đáng chú ý của Luật là áp dụng các nguyên tắc, thông lệ quốc tế trong việc quản lý, kiểm soát và giám sát hoạt động liên quan đến tài sản số. Cụ thể, luật yêu cầu:

• Bảo mật và an toàn hệ thống: Các đơn vị cung cấp dịch vụ liên quan đến tài sản số phải đảm bảo hạ tầng kỹ thuật an toàn, có khả năng bảo vệ dữ liệu người dùng.

• Phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố: Áp dụng biện pháp định danh, kiểm soát giao dịch, truy vết luồng tiền trong không gian số, đặc biệt với tài sản mã hóa.

• Công khai, minh bạch: Cơ chế giám sát hoạt động mua bán, đầu tư, trao đổi tài sản số được đặt ra nhằm bảo vệ người dùng và đảm bảo sự ổn định của thị trường.

3. CƠ HỘI MỚI CHO DOANH NGHIỆP CÔNG NGHỆ – ĐẶC BIỆT LÀ STARTUP

Luật Tài sản số tạo ra một môi trường pháp lý cởi mở, hỗ trợ và ưu đãi mạnh mẽ cho doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là các công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo:

3.1. Chính sách ưu đãi

• Giảm thuế thu nhập doanh nghiệp

• Ưu đãi sử dụng đất trong khu công nghệ cao

• Hỗ trợ tuyển dụng và đào tạo nhân lực công nghệ số

• Khuyến khích thử nghiệm mô hình, công nghệ mới (sandbox)

3.2. Phát triển hạ tầng số

• Chính phủ sẽ tập trung xây dựng hệ sinh thái và hạ tầng số dùng chung, giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu tư ban đầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng quy mô ứng dụng công nghệ.

Đặc biệt, các lĩnh vực được ưu tiên gồm:

• Phát triển phần mềm

• Trí tuệ nhân tạo (AI)

• Dữ liệu lớn (Big Data)

• Trung tâm dữ liệu

• Công nghệ bán dẫn (chip)

4. CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NGÀNH BÁN DẪN – THAM GIA CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU

Lần đầu tiên, ngành công nghiệp bán dẫn (semiconductors) được đặt trong chiến lược pháp lý dài hạn với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất và thiết kế chip trong khu vực.

4.1. Các chính sách hỗ trợ cụ thể:

• Ưu tiên nghiên cứu, thiết kế, sản xuất, đóng gói, kiểm thử chip

• Hỗ trợ tài chính cho trung tâm thiết kế bán dẫn

• Thu hút FDI trong lĩnh vực bán dẫn

• Kết nối hệ sinh thái điện tử - công nghệ cao trong nước với các đối tác quốc tế

Luật Tài sản số không chỉ giới hạn trong phạm vi tài sản số mà còn mở ra cơ hội cho ngành công nghiệp nền tảng, phục vụ chuyển đổi số và chủ quyền công nghệ.

5. QUẢN LÝ AI VÀ ĐƯA CÔNG NGHỆ SỐ VÀO GIÁO DỤC QUỐC GIA

5.1. Quản lý trí tuệ nhân tạo (AI)

Luật đặt ra nguyên tắc quản lý đối với các ứng dụng AI có rủi ro cao, như:

• AI có khả năng tự học, đưa ra quyết định ảnh hưởng đến quyền lợi của con người

• AI trong tài chính, chăm sóc sức khỏe, tư pháp, an ninh quốc gia…

Nguyên tắc quản lý gồm:

• Minh bạch thuật toán

• Đảm bảo quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu

• Có cơ chế giám sát độc lập

5.2. Tích hợp công nghệ số vào giáo dục

Lần đầu tiên, luật quy định việc đưa nội dung công nghệ số, blockchain, AI… vào chương trình giáo dục quốc gia. Việc này sẽ được triển khai cả ở trường công lập và tư thục, giúp học sinh – sinh viên được tiếp cận sớm với công nghệ hiện đại, nâng cao năng lực số hóa.

6. Ý NGHĨA CỦA LUẬT TÀI SẢN SỐ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VÀ CÁ NHÂN

6.1. Đối với doanh nghiệp

• Có hành lang pháp lý rõ ràng để phát triển sản phẩm số

• Được bảo hộ quyền sở hữu đối với tài sản số, dữ liệu

• Dễ dàng kêu gọi vốn đầu tư nhờ pháp lý minh bạch

• Hạn chế rủi ro pháp lý trong vận hành công nghệ

6.2. Đối với cá nhân, người dùng

• Tài sản số cá nhân được pháp luật công nhận và bảo vệ

• Hoạt động đầu tư vào crypto, game, token... có khung pháp lý cụ thể

• Được tăng cường bảo vệ quyền lợi trước các rủi ro gian lận, chiếm đoạt trong môi trường số

7. TỔNG KẾT – MỘT BƯỚC TIẾN MẠNH MẼ CỦA VIỆT NAM TRONG CÔNG CUỘC CHUYỂN ĐỔI SỐ

Luật Tài sản số chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2026 không chỉ là dấu mốc pháp lý, mà còn là tuyên bố chiến lược của Việt Nam trong việc:

• Hòa nhập vào xu hướng phát triển công nghệ toàn cầu

• Bảo vệ quyền lợi công dân và doanh nghiệp trong môi trường số

• Thu hút đầu tư và nguồn lực chất lượng cao vào nền kinh tế số

  ================

  CÔNG TY LUẬT TNHH VIETLINK

  📌 Trụ sở: P203 tòa nhà Giảng Võ Lake View, D10 Giảng Võ, quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội

  📌 Chi nhánh tại TP.HCM: 602, Lầu 6, tòa nhà số 60 đường Nguyễn Văn Thủ, phường Đakao, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

  📞 Tổng đài tư vấn trực tiếp 24/7: 0982 384 485/ 0983.509.365

  📩 Email: hanoi@vietlinklaw.com

  🌐 Website: https://vietlinklaw.vn

  🔗 LinkedIn: Vietlink Law Firm

  📸 Instagram: vietlink.lawfirm

  📘 Facebook: Công ty Luật Vietlink