Xóa Bỏ Phương Pháp Thuế Khoán: Cá Nhân Kinh Doanh Cần Chuẩn Bị Gì Trước Ngày 01/01/2026?

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về một số cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có quy định quan trọng là xóa bỏ phương pháp thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ ngày 01/01/2026. Theo đó, kể từ đầu năm 2026, thay vì nộp một khoản thuế cố định định mức (thuế khoán), các cá nhân kinh doanh phải kê khai doanh thu thực tế và nộp thuế theo Luật Quản lý thuế hiện hành. Cùng với đó, lệ phí môn bài sẽ bị bãi bỏ từ 01/01/2026. Đây là bước đi nhằm hiện thực hóa chủ trương “khuyến khích hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp”, theo tinh thần Nghị quyết 68/NQ-TW của Bộ Chính trị đã đề ra (đẩy mạnh số hoá, minh bạch hóa và xóa bỏ thuế khoán chậm nhất vào năm 2026).

---

I. Những thay đổi quan trọng từ ngày 01/01/2026

1. Chuyển từ phương pháp khoán sang kê khai thực tế

Trước đây, phương pháp thuế khoán cho phép cơ quan thuế ấn định doanh thu và thuế phải nộp của hộ kinh doanh dựa trên quan sát thực địa, mô hình kinh doanh và mức bình quân trong ngành. Điều này phần nào tạo ra sự linh hoạt cho cả người nộp thuế và cơ quan quản lý, nhưng cũng dẫn đến không ít tình trạng trốn thuế, né thuế hoặc thiếu thống nhất trong cách áp dụng giữa các địa phương.

Từ ngày 01/01/2026, tất cả cá nhân và hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng trở lên mỗi năm sẽ phải kê khai thuế theo hình thức:

• Kê khai doanh thu thực tế phát sinh theo chu kỳ tháng hoặc quý.

• Tự xác định và nộp thuế GTGT, TNCN trên cơ sở biểu thuế và doanh thu thực tế.

• Quản lý, lưu trữ đầy đủ chứng từ, hóa đơn bán hàng và thực hiện các báo cáo thuế định kỳ.

Điều này đòi hỏi sự thay đổi căn bản về tư duy quản lý, kỹ năng kế toán, cũng như sự hỗ trợ đồng hành từ phía các tổ chức hỗ trợ, cơ quan quản lý nhà nước và đơn vị tư vấn.

2. Chấm dứt lệ phí môn bài

Lệ phí môn bài trước đây là một khoản chi phí cố định áp dụng hàng năm cho cá nhân, hộ và doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh, được phân chia theo doanh thu hoặc vốn đăng ký. Dù có mức thu không quá lớn (300.000 – 1.000.000 đồng/năm), nhưng lại tạo áp lực đáng kể đối với những hộ kinh doanh nhỏ lẻ hoặc mới khởi sự khi chưa phát sinh doanh thu.

Việc chấm dứt thu lệ phí môn bài từ năm 2026 không chỉ mang ý nghĩa cắt giảm chi phí mà còn thể hiện sự ghi nhận của Nhà nước với nỗ lực đóng góp từ khối cá thể kinh doanh trong nền kinh tế. Đồng thời, đây là chính sách kích thích hộ cá thể mạnh dạn chuyển sang hình thức doanh nghiệp để tận dụng các cơ chế ưu đãi khác nhau, bao gồm ưu đãi thuế, tài chính và tiếp cận thị trường chính thức.

3. Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử

Hóa đơn điện tử là công cụ quan trọng trong việc minh bạch hóa giao dịch và quản lý thuế hiệu quả. Từ ngày 01/06/2025, tất cả hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã xác thực từ máy tính tiền.

Việc áp dụng hóa đơn điện tử mang lại nhiều lợi ích:

• Tự động hóa quy trình quản lý hóa đơn, tránh mất mát, thất lạc.

• Tăng tính chuyên nghiệp và uy tín trong giao dịch với khách hàng, nhà cung cấp.

• Giảm thiểu rủi ro bị truy thu thuế do thiếu chứng từ hợp lệ.

Tuy nhiên, đối với các chủ thể không quen dùng thiết bị công nghệ, sự thay đổi này có thể gây khó khăn ban đầu. Do đó, việc tập huấn và sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử cần được chuẩn bị từ sớm.

xóa bỏ phương pháp thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ ngày 01/01/2026

II. Cá nhân kinh doanh cần chuẩn bị gì khi phương pháp thuế khoán bị xóa bỏ

1. Rà soát hoạt động kinh doanh và đánh giá doanh thu

Việc đầu tiên cá nhân kinh doanh cần làm là rà soát lại tình hình kinh doanh của mình trong 1–2 năm gần nhất, bao gồm tổng doanh thu, loại hình hàng hóa/dịch vụ, và tần suất giao dịch. Điều này giúp xác định chính xác nghĩa vụ thuế khi chuyển sang kê khai thực tế. Theo quy định, nếu doanh thu hàng năm dưới 100 triệu đồng, cá nhân kinh doanh sẽ không phát sinh nghĩa vụ nộp thuế GTGT và TNCN, nhưng vẫn cần đăng ký mã số thuế và khai báo với cơ quan thuế để tránh rủi ro pháp lý.

Ngược lại, nếu doanh thu đạt từ 100 triệu đồng/năm trở lên, việc chuẩn bị hồ sơ đăng ký, nắm rõ mức thuế suất áp dụng, và theo dõi doanh thu từng quý là điều bắt buộc. Một sai sót trong khai báo có thể dẫn đến truy thu thuế, phạt hành chính hoặc bị đưa vào danh sách quản lý rủi ro của ngành thuế.

2. Sử dụng hóa đơn điện tử đúng quy định

Để tuân thủ quy định mới, cá nhân kinh doanh cần đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử thông qua cơ quan thuế hoặc các nhà cung cấp được cấp phép. Nên lựa chọn phần mềm hóa đơn điện tử phù hợp với lĩnh vực, quy mô và tần suất giao dịch.

Việc triển khai hóa đơn điện tử không chỉ đơn thuần là kỹ thuật, mà còn là thay đổi thói quen và quy trình kinh doanh. Cần tập huấn nhân sự (nếu có), chuẩn hóa quy trình bán hàng, lưu trữ và gửi hóa đơn cho khách. Ngoài ra, cần lưu trữ hóa đơn trong ít nhất 10 năm để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra sau này.

3. Thiết lập hệ thống sổ sách kế toán và lưu trữ chứng từ

Cá nhân kinh doanh cần xây dựng hệ thống sổ sách kế toán phù hợp theo quy mô. Có thể sử dụng sổ tay ghi chép truyền thống hoặc phần mềm kế toán điện tử. Việc này giúp theo dõi chi tiết doanh thu, chi phí, hàng tồn kho và lãi lỗ.

Quan trọng hơn, khi đã chuyển sang phương thức kê khai, cá nhân kinh doanh phải lưu giữ đầy đủ hóa đơn mua vào, bán ra, phiếu chi, phiếu thu, bảng kê, chứng từ ngân hàng… Đây là cơ sở quan trọng để xác minh nghĩa vụ thuế, bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình trước cơ quan thuế nếu có phát sinh tranh chấp hoặc thanh tra.

4. Xem xét chuyển đổi mô hình sang doanh nghiệp

Nếu cá nhân kinh doanh có quy mô lớn, số lượng lao động nhiều, doanh thu ổn định và mong muốn mở rộng hoạt động, thì việc chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp là bước đi chiến lược. Khi chuyển đổi, doanh nghiệp có thể:

• Được hưởng các chính sách ưu đãi thuế như miễn thuế TNDN 2 năm đầu, giảm 50% 4 năm tiếp theo nếu thuộc nhóm khởi nghiệp sáng tạo (theo Nghị quyết 198).

• Tham gia vào các gói hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa từ Chính phủ và tổ chức tín dụng.

• Nâng cao uy tín trong quan hệ với đối tác, ngân hàng, nhà đầu tư.

Tuy nhiên, cũng cần chuẩn bị kỹ về hồ sơ pháp lý, quy trình tổ chức, và đặc biệt là kế toán – thuế để không bị gián đoạn hoạt động trong quá trình chuyển đổi.

5. Gợi mở pháp lý cho việc chuyển đổi mô hình – vai trò của đơn vị tư vấn chuyên nghiệp

Chuyển từ mô hình cá nhân kinh doanh sang doanh nghiệp không chỉ là thay đổi pháp lý mà còn là bước ngoặt về mô hình quản trị. Việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp như hộ kinh doanh có đăng ký mã số thuế, công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên hay doanh nghiệp tư nhân… cần được đánh giá dựa trên:

• Quy mô hoạt động (vốn, doanh thu, nhân sự).

• Ngành nghề kinh doanh có điều kiện hay không.

• Mức độ sẵn sàng của người chủ về quản trị, kế toán, pháp lý.

III. Dịch vụ tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp tại Vietlink

Liên hệ ngay với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tư vấn pháp lý thường xuyên tốt nhất. Dịch vụ Tư vấn pháp luật thường xuyên của Công ty Luật Vietlink bao gồm nhưng không giới hạn những nội dung công việc sau:

-Tư vấn bằng văn bản, email, zoom, zalo hoặc qua điện thoại mọi vấn đề pháp lý doanh nghiệp gặp phải liên quan đến Luật Doanh nghiệp, Luật Thương mại, Luật Đầu tư, Luật Đấu giá, Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật thuế và kế toán…

-Tư vấn, soạn thảo, rà soát các loại Hợp đồng: Hợp đồng mua bán hàng hoá, Hợp đồng dịch vụ, Hợp đồng thuê/cho thuê, Hợp đồng vay/cho vay, Hợp đồng lao động, Hợp đồng đại lý, Hợp đồng hợp tác kinh doanh…

-Rà soát, tư vấn, soạn thảo: Hồ sơ Điều hành doanh nghiệp (Quy chế hoạt động; Biên bản họp; Các văn bản hành chính nội bộ của Công ty); Hồ sơ Pháp lý doanh nghiệp (Điều lệ Công ty; Thoả thuận, Biên bản góp vốn các thành viên; Hợp đồng mua bán, sáp nhập, biên bản bàn giao; Hồ sơ giải thể, phá sản); Hồ sơ Đăng ký doanh nghiệp (Hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; Các nội dung thay đổi doanh nghiệp; Hồ sơ thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện).

-Tư vấn, soạn thảo, rà soát Hồ sơ quản trị nhân sự: Nội quy lao động; Hợp đồng lao động; Quyết định về lao động, nhân sự.

-Tư vấn, soạn thảo, đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, bảo hộ nhãn hiệu, hàng hoá, bảo hộ quyền tác giả, chống cạnh tranh không lành mạnh (hàng giả, hàng nhái)…

Kết luận

Việc xóa bỏ phương pháp thuế khoán và chuyển sang cơ chế kê khai theo Nghị quyết 198/2025/QH15 là bước chuyển mình lớn trong chính sách thuế đối với cá nhân, hộ kinh doanh. Đây không chỉ là yêu cầu tuân thủ mà còn mở ra cơ hội nâng cấp hoạt động kinh doanh theo hướng minh bạch, chuyên nghiệp và lâu dài.

Cá nhân kinh doanh cần chủ động chuẩn bị, không chỉ về kỹ thuật (phần mềm, kế toán) mà cả về tư duy quản trị và chiến lược phát triển. Với sự đồng hành từ các chính sách hỗ trợ và đơn vị tư vấn uy tín như Luật Vietlink, quá trình chuyển đổi sẽ trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo

================

CÔNG TY LUẬT TNHH VIETLINK

📌 Trụ sở: P203 tòa nhà Giảng Võ Lake View, D10 Giảng Võ, quận Ba Đình, Hà Nội

📌 Chi nhánh tại TP.HCM: 602, Lầu 6, tòa nhà số 60 đường Nguyễn Văn Thủ, phường Đakao, quận 1, TP HCM

📞 Tổng đài tư vấn trực tiếp 24/7: 0355.687.686/ 0983.509.365

📩 Email: hanoi@vietlinklaw.com

🌐 Website: https://vietlinklaw.vn

🔗 LinkedIn: Vietlink Law Firm

📸 Instagram: vietlink.lawfirm

📘 Facebook: Công ty Luật TNHH Vietlink